Muhtelif hastalıkların rehabilitasyon edilmesinde kullanılan antibiyotik ilaçlar ne yazık ki günümüzde hala hekim yetkisi olmadan da kullanılmaya devam ediyor. Hekim hakimiyetinde kullanılması gereken antibiyotik ilaçlar şuursuzca kullanılması aort damarı yırtılması gibi bir çok tehlikeli vaziyetlere neden olabiliyor! İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi’nden Kalp Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. İhsan Bakır şuursuzca kullanılan antibiyotik ve neticesinde doğabilecek gidişatlar hakkında bilgilendirmelerde bulundu.

Şuursuz antibiyotik kullanımı aort damarını yırtabiliyor

Amerikan Yiyecek ve İlaç Dairesi FDA, bir grup antibiyotikle alakalı ehemmiyetli bir ihtar yayınladı. “Florokinolon” grubu bu ilaçların tehlikeli hastalarda hekim hakimiyetinde bile çok dikkatli kullanılması gerekiyor zira yapılan yeni çalışmalara göre bu antibiyotikler ölümcül olabilen aort yırtılmalarına yol açabiliyor!

Enfeksiyon rehabilitasyonlarında antibiyotikler, hali hazırda tıp dünyasının elindeki en iyi alternatiflerden biri. Ancak hekim hakimiyeti olmadan, antibiyogram testi yapılmadan “ezbere” kullanılan bazı antibiyotikler, tehlikeli hastalarda aort yırtılması gibi ölümcül tablolara bile neden olabiliyor. Sanatçı Oya Aydoğan’ın da hayatını yitirmesine neden olan aort anevrizması, bulgu vermeden sinsice ilerleyen ölümcül bir hastalık. Ailede veya hastanın kendisinde yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, ailesinde ani vefat hadisesi, tansiyona bağlı inme veya beyin anevrizması, diyabet, bayılma, aort yetmezliği vb olanlar aort anevrizması açısından tehlikeli grubu oluşturuyor. İşte bu hastalarda antibiyotik kullanılırken çok dikkatli olunması gerekiyor.

Ölümcül kanamalara yol açabilir!

Amerikan Yiyecek ve İlaç Dairesi FDA, mevzuyla ilgili hasta ve sağlık profesyonellerine müteveccih 20 Aralık’ta ciddi bir ihtar yayınladı. Buna göre idrar yolu enfeksiyonları, bronşit, zatürre gibi alt solunum yolu enfeksiyonlarının rehabilitasyonunda yaygın olarak seçim edilen “florokinolon” grubu antibiyotiklerin tehlikeli hasta gruplarında kullanımı netlikle kısıtlanmalı, olasıysa başka ilaçlar seçim edilmeli. Zira bu ilaçlar düz adale hücresinin Deoksirübo Nükleik Asit’sında farklılığa yol açarak bu adalelerin hücre seviyesinde tahribatına neden oluyor.

Bu da aort damarlarında incelmelere, balonlaşmaya hatta yırtılmalara neden olarak ölümcül kanamalara yol açabiliyor! FDA’in yayınladığı bu ihtarın hem hastalar hem de sağlık profesyonelleri açısından çok ciddiye alınması gerektiğini belirterek ehemmiyetli açıklamalarda bulundu. Sağlık Bakanlığı da adale iskelet sistemi tehlikeleri için uyarmıştı.

FDA, bu ihtarı 2015 ve 2018 senelerinde yapılan bilimsel çalışmalara katlandırıyor. En son araştırma, 19 Eylül 2018’de saygın tıp mecmualarından JAMA’da yer aldı ve FDA de bunun üzerine bu ihtarı yayınladı. Antibiyotiklerin şuursuz veya hakimiyetsiz kullanımı, zati mukavemetli enfeksiyonlara yol açması ve cemiyette antibiyotik mukavemetinin çoğalışına neden olduğu için yeterince riskli bir vaziyet.

Aort anevrizması ve yırtılmalarına yol açabileceğine müteveccih bilgiler çok yeni olsa da ölümcül tehlikeleri bakımından ciddiye alınması gerekiyor. Prof. Dr. İhsan Bakır, florokinolon grubu antibiyotiklerle alakalı 2017 senesinde Sağlık Bakanlığı’nın da bir ihtar yayınladığına dikkat sürükleyerek, “Bakanlığın yayınladığı ihtarda bu grup antibiyotiklerin adale iskelet sistemi üzerindeki ciddi yan tesirleri üzerinde durulmuş ve kolay enfeksiyonlarda kullanımında sakatlığa varabilen bu tehlikelerin, rehabilitasyona müteveccih bereketlerin önüne geçebileceği vurgulanarak ilk alternatif rehabilitasyon olarak düşünülmemesi gerektiği belirtilmişti. Bu yeni çalışmalar da gösteriyor ki kalp damar sistemi açısından tehlikeleri de var.

Deoksirübo Nükleik Asidi değiştiriyor!

JAMA’da mevzuyla alakalı yayınlanan bu en son araştırma, Baylor Tıp Fakültesi’nden Kalp Akciğer Cerrahisi Anabilim Dalı ile Kalp Damar Araştırma Enstitüsü ve Texas Kalp Enstitüsü’nden Kalp Damar Cerrahisi Kısmı ile Kök Hücre Araştırma Üniteyi’nden bilim insanları tarafından ortaklaşa yürütülen bir çalışma. Fare deneylerine direndirilen çalışmaya göre bu faktör maddeli antibiyotikler, hücrenin çekirdeği ve mitokondriyal Deoksirübo Nükleik Asit’sında zarara neden olarak bir hayli negatif tepkini başlatıyor.

Bu tepkinler de hali hazırda aort anevrizması bulunan farelerde anevrizmanın yırtılmasına, aort anevrizmasına yatkınlığı olan yüksek tansiyon vb belirtileri olan farelerde ise aort damarının incelmesine, balonlaşmasına başka bir deyişle anevrizma yaradılışının tetiklenmesine neden oluyor. Tansiyon hastalarının zati damar cidarı incelmiş oluyor. Başka Bir Deyişle bu hastaların aort anevrizmasına yatkınlığı zati yüksek. Bir de üzerine bu ilaçların kullanımı, yırtılmaları başka bir deyişle ölümcül anevrizma kanamalarını tetikleyebilir. Araştırmaya göre bu grup antibiyotikler, tehlikeyi iki katına çıkarıyor.

AİLE DOKTORLARI VE ACİL DOKTORLARDA ÇOK DİKKAT ETMELİ!

Doktorlar da özellikle aile doktoru veya acil doktorları enfeksiyon belirtisi ile gelmiş hastaya antibiyotik başlamadan evvel kesinlikle antibiyogram yapmalı ve ona göre antibiyotik yazmalı. O an bu ihtimal yoksa ailede ve hastanın kendisindeki tehlike etkenleri denetlenmeli. Hastanın kendisinde veya ailesinde yüksek tansiyon, diyabet, ani vefat, aort yırtılması, aortta balonlaşma anevrizma, tansiyona bağlı inme, tansiyona bağlı beyin anevrizması, bayılma, aort yetmezliği gibi hikayelerden rastgele biri bile olsa,ilk seçim florokinolon grubu bu antibiyotikler olmamalı. Başka alternatif yoksa da hastalar bu antibiyotikleri kullanırken yakından takip edilmeli.

Ölümcül tehlike taşıyor

Aort anevrizması yırtılmaları, her 100 bin şahsın 5’inde,başka bir deyişle seyrek görülse de bu olayların yüzde 40’ımaalesef daha sağlık kurumuna erişmeden can veriyor. Sağlık Kurumuna eriştirilebilen hastaların yüzde 50’si ise ilk 48 saatte kaybediliyor. Erkeklerde bayanlardan iki kat daha fazla görüldüğünü anlatan Prof. Dr. İhsan Bakır, laflarını şöyle noktaladı: “Akut ani büyüyen hasta grubunu genellikle 50-55 yaş grup oluşturuyor. Kalp yetmezliği belirtileri, göğüs sızısı,şiddetli sırt sızısı ile izliyor. Hastalar genellikle ‘Çok şiddetli, yırtılır gibi sızım var’ diye müracaat etiyor.” biçiminde konuştu.