Periton diyalizinin uzun zamandır ülkemizde ve dünyada bir diyaliz usulü olarak kullanıldığını ifade eden Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı Uzmanı Doç. Dr. Ebru Aşıcıoğlu, periton diyaliz rehabilitasyonuna müteveccih ehemmiyetli açıklamalarda bulundu.

Tıbbi açıdan mahzurlu bir vaziyet olmadığı sürece tüm böbrek hastalarının periton diyalizi için uygun birer aday olduğunu ifade eden Doç. Dr. Ebru Aşıcıoğlu, “Özellikle diyaliz merkezine erişimde problemi olan veya yatağa bağımlı yaşlı hastalar ya da 0-5 yaş arası minik çocuklar için periton diyalizi ilk seçimdir. Dolaşım beceriksizliği, kalp yetmezliği veya damar giriş yolu problemleri sebebiyle
hemodiyalizi tolere edemeyen hastalar ile hemodiyaliz birimine uzaklık sebebiyle ulaşımı olmayan hastalarda da periton diyalizi seçim edilmelidir. Eş biçimde aktif çalışan hastalar, seyahat etmek, hür ve bağımsız kalmak isteyen hastalar için de yeniden periton diyalizi daha uygun bir alternatif olacaktır.” dedi.

Karın içerisinde geçirilmiş operasyonlara bağlı yapışkanlıklar, çıban, fıtık ya da kolostomi olan hastalar ile divertikülit, ülseratif kolit veya iskemik kolit gibi iltihabi bağırsak hastalıkları olan şahısların periton diyalizi rehabilitasyonuna uygun olmadığını belirten Doç. Dr. Ebru Aşıcıoğlu, “Sosyal açıdan ise rehabilitasyon geçimsizliği,
demans, makûs hijyen alışkanlığı ve ciddi psikotik hastalığı olan şahıslarda da periton diyalizi seçim edilmemelidir.” açıklamasında bulundu.

Periton diyalizinin en ehemmiyetli evresi hasta eğitimi

Zaferli bir periton diyaliz programının ilk ve en ehemmiyetli düzeyinin hasta eğitimi olduğunun altını çizen Doç. Dr. Ebru Aşıcıoğlu şöyle konuştu: “Periton diyaliz rehabilitasyonu hasta ve/veya hasta yakınları tarafından konutta uygulanan bir rehabilitasyon usulüdür. Dolayısıyla rehabilitasyonu uygulayan şahısların prosedürler ve dikkat edilecek mevzular hakkında iyi bir biçimde eğitilmeleri rehabilitasyon zaferini ve uyumunu çoğaldıracaktır. Bizim kendi birimimizde de hastalar gerek diyaliz evveli yarıyılda gerekse periton diyaliz rehabilitasyonuna karar verdikleri andan itibaren yoğun bir eğitim programına alınmaktadır. Bu mevzuda çok deneyimli olan periton hemşirelerimiz tarafından hastalarımıza doğru periton diyalizi prosedürleri, nasıl hijyenik ve
enfeksiyondan uzak bir biçimde diyaliz yapabilecekleri, uygun diyaliz etrafını nasıl sağlayabilecekleri, mümkün problemleri tespit etme ve meselelerle baş etme, kendiliğindene yeterli olabilme mevzularında detaylı ve kapsamlı bir eğitim verilmektedir.”

Periton diyaliz rehabilitasyonu gören hastaların böbrek nakli olmalarında hiçbir mahzur olmadığına vurgu yapan Doç. Dr. Ebru Aşıcıoğlu, “Bu hastaların operasyondan sonraki süreçleri ve harekâtın galibiyeti hemodiyaliz hastaları ile eş hatta bazı açılardan daha zaferli olmaktadır. Biz öğreniyoruz ki periton diyalizi, hastanın kendi idrarını çok iyi bir biçimde gözetmektedir. Başka Bir Deyişle hemodiyaliz rehabilitasyonuna başlayan bir hastada aylar içerisinde tüm idrar dolayısıyla kalan böbrek işlevi kaybolurken, periton diyaliziyle takip edilen hastalar, seneler sonra bile idrar ölçüsünün bir kısmını gözetebilmektedir. Nakil evveli yarıyılda bu bir avantaj oluşturur, zira bedende daha az akışkan birikimi olacaktır. Eş biçimde bazı çalışmalarda periton diyalizi rehabilitasyonu altındayken böbrek nakli yapılan hastalarda takılan böbreğin hemodiyaliz hastalarına göre daha erken yarıyılda çalışmaya başladığı gösterilmiştir.” diye konuştu.

Periton diyalizi rehabilitasyonunun olmazsa olmazı hijyen

Periton diyalizi rehabilitasyonunun olmazsa olmazının hijyen olduğuna özellikle dikkat toplayan Doç. Dr. Ebru Aşıcıoğlu şöyle devam etti: “Hijyenin sağlanamadığı vaziyetlerde periton diyalizi yapılması uygun değildir. Periton diyalizinde ancak hijyen kaidelerine dikkat edildiği takdirde sıhhatli ve uzun süreli bir rehabilitasyon olasıdır. Burada hijyenden amaçlanan hem genel olarak şahsi hijyen hem de diyalizin yapıldığı civar ve diyaliz prosedürleri sırasında izlenmesi gereken kolay hijyen kaideleridir. Reelinde tüm bu kaideler günümüzde koronavirüs salgını sebebiyle uyulması gereken tedbirler ile eştir. Harekât esnasında maske takılması ve el yıkanması gibi… Bu arada koronavirüs salgını sırasında periton diyaliz rehabilitasyonunun ehemmiyeti ve avantajı bir defa daha ortaya çıkmıştır. Bu yarıyılda konutta diyaliz rehabilitasyonu gören hastalar kendilerini daha faal bir biçimde izole edebildiklerinden, sağlık kurumu ve diyaliz merkezi gibi kalabalık civarlardan uzak kalabildiklerinden, rehabilitasyonlarında aksama olmaksızın çok daha iyi bir biçimde korunmuşlar ve koronavirüse tutulma oranlarının daha düşük olduğu kollanmıştır.”

Periton diyalizi sonrası böbrek nakli olan hastaların sosyal ve iş hayatına dönme müddetlerinin genel olarak hiç diyaliz almadan veya hemodiyaliz sonrası böbrek nakli olan hastalardan değişik olmadığına değinen Doç. Dr. Ebru Aşıcıoğlu, “Böbrek nakli operasyonundan sonra bayağı şartlarda hastalar bir hafta müddetle sağlık kurumunda takip edilirler. Ardından eve taburcu olan hastalar, bu yarıyılda ağır olmayan fiziksel etkinliklerde bulunabilir, mesela günde yarım saat yürüyüş yapabilir. Operasyondan takribî 3 ay sonra tamamen iyileşmiş olarak bayağı fiziksel ve iş hayatlarına dönebilirler. Bu yarıyılda özellikle ilk 3 ay içerisinde artan enfeksiyon tehlikeyi sebebiyle hastaların kalabalık civarlara girmekten sakınmaları ve eve ziyaretçi kabul etmemeleri önerilir. Zorunlu Olarak kalabalık etrafa girilen vaziyetlerde kesinlikle
maske takılmalıdır.” açıklamasında bulundu.

Periton diyalizi rehabilitasyonunda hijyen kaidelerine kesinlikle dikkat edilmeli

Periton diyaliz rehabilitasyonunun zaferli bir biçimde sürmesinin iyi bir hasta eğitimi ve hijyen kaidelerine salt uyulması ile muhtemel olacağını belirten Doç. Dr. Ebru Aşıcıoğlu, laflarını şöyle bitirdi: “Çok ehemmiyetli bir öbür nokta ise hastanın periton diyaliz birimi ile iyi bir bağlantı ve irtibat halinde olmasıdır. Hasta, en küçük bir problem veya kuşkuda kaldığı vaziyetlerde birime rahatça erişerek
destek alabilmelidir. Bizim periton diyaliz rehabilitasyonunda galibiyetimizi eksilten ve en çekindiğimiz mevzu ise karın içi çeperinin cerahati başka bir deyişle peritonit dediğimiz tablodur. Bunun da yeniden en sık sebebi hijyen kaidelerine riayet etmemektir. Ne Yazık Ki bazı hastalarımızı peritonit sebebiyle hemodiyalize geçirmek zorunda kalıyoruz ve bunların bir kısmı istedikleri halde periton diyalizine geri dönemiyorlar.”