Bel fıtığı nedir? Bel fıtığı ne gibi belirtilerle ortaya çıkar? Bel fıtığı tanısı nasıl konulur? Bel fıtığı olanlar nelere dikkat etmelidir? Merak edilen tüm meselelerin cevaplarını Fizik Rehabilitasyon ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç.Dr.Ahmet İNANIR’dan bildik. 

Bel fıtığı nedir, ne gibi belirtilerle ortaya çıkar ?

Bel fıtığı, omurların arasında yer alan ve bir cins süspansiyon vazifeyi gören jölemsi yumuşak kısmın sert dış kapsülünü aşarak dışarı çıkması ve asaplara tazyik yada baskı uygulayarak  ağrı, anlaşma, karıncalanma veya kuvvet kaybına yol açması gidişatıdır. Ağrı öksürmekle, ıkınmakla ve gülmekle çoğalır. Ayakta durmak, oturmak ve öne eğilmekte ağrıyı çoğaldırır. Fazla kilo, ağır yük kaldırmaktan kaynaklanan ani bir gerilim ihtiyarlama ve yozlaşma gibi etkenler sebebiyle diskin dış kısmındaki halkada zayıflama ya da yırtılma olduğunda fıtıklaşma alana kazanç. Özellikle ani başlangıçlı fıtıklar ağır kaldırma, travma  yada ani hareket ile oluşur. Bazı hastalarda ise arada bir olan kısa müddette kendiliğinden  geçen ağrılı bel yakalanması  hamleleri görülür. Hastalar çoğu zaman düzeldiklerinden bunu önem vermezler ama en sonunda bu hastalarda  şiddetli bel yakalanması ve ağrı başlar hatta ciddi fıtıklar büyüyebilir. Bu yakınmalar hastalara hayatı zehir eder hale kazanç. Orta hat bel fıtıklarında hasta ağrıyı genellikle belini sezer. Yana çıkan fıtıklarda ise ağrı genelde bir bacağa yayılma ile kendini gösterir. Ağrı ile beraber bacakta anlaşma, efor kaybı, refleks ve denge kayıpları ortaya çıkabilir. Hasta otururken ve yürürken de güçlük yaşayabilir. lomber disk hernisi, hiç belirti vermeyebilir de.

Burada patlamış fıtık ifadesini açıklamak gerekir. 2.drece fıtıkta protrüsyon Anulus fibrozustaki kısmi defekt yoluyla diskin arkaya doğru herniye olmasıdır. 3. Derece Ekstrüde disk Anulus fibrozustaki bütün defekt yoluyla diskin arkaya doğru herniye olmasıdır. Bütün katı geçiyor ise bu vaziyete patlamak ifadesi yanlış olarak kullanılmaktadır.

Tanısı nasıl konulur ?

Bel fıtığı teşhisi konulması özellikle de rehabilitasyonu fıtık mevzusunda bir uzman kabiliyeti gerektirir. Bel veya bacak ağrısının öteki nedenleri ekarte edildikten sonra fıtık tanısı netlikle en başta fıtık mevzusuna egemen bir uzman muayenesi ile konulur, ve tanıya destekçi olması emeli ile röntgen, MR, BT veya CT taraması gibi yüksek çözünürlüklü tanı makineleriyle fıtık sebebiyle oluşan omurilik veya asap ilişkisi tespit edilir. Ayrıca EMG aygıtı ile hastanın hangi asap kökü veya köklerinin fıtıktan etkilendiği tanımlanabilir.

Şunu belirtmek isteriz ki yalnızca MRI ile fıtık tanısı koymak son derece yanlış bir tavırdır. Çalışmalar her ne kadar bel ağrısı sebeplerinden fıtığın %4-5  olduğunu söylüyor olasa da bel bölgesinde ağrı, tüm anatomik yapılardan kaynaklanabildiği için, hem hekim hem hasta tarafından iyi lokalize edilememektedir. Çok tecrübeli bir Fizik Rehabilitasyon ve Rehabilitasyon uzmanı tarafından çok detaylıca değerlendirilmesi koşuldur. Muayenehane çalışmalar, bel ağrısının kaynağının %39’lara varan oranda intervertebral disk patolojilerine bağlı olduğu göstermektedir. İntervertebral disk patolojileri alt grupları göz önüne alındığında, lomber disk hernisi ve dejeneratif disk hastalığı başı sürüklemektedir. Hiçbir şikayeti olmayan şahıslarda da %22-40 oranında Manyetik Titreşim Görüntülemede fıtık fotoğraf olarak görülmektedir ve belirti vermemektedir. Bu sebeple bel ağrısı olan hastaya çekilen MRI da fıtık görüldüğünde dolaysız fıtığa bağlamak ciddi bir yanılgıdır.

Bel fıtığında operasyon dışı hangi rehabilitasyonlar uygulanır ? Bel fıtığında Ne Zaman Operasyon Lüzumludur ?

İstirahat, disk içi tazyiki ve omur etrafındaki yumuşak dokularda yüklenmeyi eksilterek fıtığın veya öteki bel ağrılarının iyileşmesinde destekçi olabilir. Yatak ne sert ne de alt çökecek kadar yumuşak olmalıdır. Hasta sırt üstü, sağ ve sol yan pozisyonda uyuyabilir. Hekiminizin önerdiği kadar istirahat yapılmalıdır. En ehemmiyetli şey fıtık ve bel ağrısı yapan etmenleri iyi ayırd edebilecek ehil bir uzman hekim bulmak ve onun himayesinde hayatımızı devam ettirmektir. Bir yöntem uygulatıp rehabilitasyon oldum artık her şey iyi gidecek fikri yanlıştır. Çoklu yöntem uygulamak çok ehemmiyet arzeder. Ne manuel Terapi, ne Proloterapi ne Nöral Terapi ne kuru iğneleme ve ne de kök hücre uygulamaları tek başına çözüm üretici değildir. Bele kortizon, lazer, ozon, hidroterapi, radyofrekans gibi yöntemlerle de bel fıtığına kesin çözüm üretilememektedir.

Sülük, hacamat destekçi olarak kullanılabilir ve yüzeyden sürülen kremlerin çözüm üretici tesiri yoktur.

Operasyon, ancak %1-2’lik kısmında gerekmektedir ve dışkı ve idrar yakalayamam, cinsel işlevlerde bozulma, ve her türlüasla tek yöntem değil tıbbi rehabilitasyon ve temkine karşın ilerleyen kuvvet kaybı büyümesi vaziyetlerinde düşünülür.

Operasyonlar ve disk içi uygulanan nükleoplasti veya anuloplasti gibi yöntemler diske hasar verdiğinden gelecek ay ve seneler içinde yeni problemlerin davetçisi olabilmektedir ve elastikliği  muhakkak derecelerde kısıtlar ve hastayı hafif veya ciddi özürlü hale getirebilir.  Operasyonun endoskopik veya mikrocerrahi olması cazip gösterilmektedir ancak sarih cerrahi gibi volüm eksilmesi yaptığından dolayı diske verilen hasarı yasaklamamaktadır.

Bel Fıtığı Olanlar Nelere Dikkat Etmeli

Ani hareketlerden kaçınılmalı
Ağır kaldırılmamalı, kaldırılan nesnelerin ağırlığına dikkat edilmeli
Hafif sporlar yapılmalı, beli zorlamaktan kaçınmalı
Uzun süreli olarak aynı pozisyonda kalınmamalı
Eğilirken dizleri kırarak bel düz olarak eğilmeye dikkat edilmeli
Omurgayı zorlayacak ve yaralayacak hareketler yapılmamalı
Kilo almamalı, kilolu olanlar kesinlikle sıradana dönmelidir
El çantası yerine hafif sırt çantası seçim edilmeli.
Çok fazla ayakta durulmamalı
Sırt üstü veya yan uyumak seçim edilmeli
Dik oturulmalı ve bel desteklenmeli