Erişkinlerde ender görülen bir vaziyet olan diyafram yüksekliği zamanla yürüyüş ve efor esnasında soluk darlığı ve taşikardi şikayetlerini ortaya çıkarabiliyor. Uzmanlar tanısının çoğu zaman kazara tespit edildiğini belirterek diyafram yüksekliğinin kesinlikle rehabilitasyon edilmesi gereken bir hastalık olduğuna vurgu yapıyor.

Mevzu ile alakalı bilgi veren Göğüs Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Özkan Demirhan, ”Diyafragma en ehemmiyetli solunum adalelerimizden olup karın boşluğunu göğüs boşluğundan ayıran yassı geniş adale yapısına verilen addır. Diyafram yüksekliği Evantrasyon diyafram adalesinin tümünün veya bir kısmının, kaburgaya bağlı olduğu kısımları ve uzuv iletişimleri bozulmamak kaydı ile kalıcı olarak yükselmesidir. Bu yetişkinlerde ender görülen bir vaziyettir. Diyafram yüksekliği primer ya da kazanılmış frenik asap zararı sonrası oluşabilir. Bu anomali genellikle sol diyaframda görülmekle beraber diyaframda adale lifleri yoğunluğunda aşikar bir eksilme ile karakterizedir. Buna rağmen, diyaframda medyana gelen inme gidişatında adalenin misyonu azıcık zayıflamış olsa bile, adale yoğunluğu basmakalıp hudutlara yakın gidişatta kalmaktadır. Diyafram felci genellikle frenik asap diyafragmayı uyaran asap zararına bağlı olarak ortaya çıkmakta. Ancak diyafragma yüksekliği sıklıkla rastgele bir asapsal zarar olmadan saf bir dejeneratif adale hastalığı olarak ortaya çıkar. Diyafram yüksekliği ve diyafram felcinin sebepleri değişik olsa da genellikle aynı radyolojik görünüm ve aynı muayenehane gidişatlara neden olur. Diyafram yüksekliği erkek popülasyonunda daha yaygındır” biçiminde konuştu.

Soluk darlığı başlıca bulgusu

Diyafram yüksekliğinin neden olduğu bulgulara değinen Demirhan,” Diyafram yüksekliği ya da diyafram felci olan hastalarda soluk darlığı başlıca bulgu olarak karşımıza çıkar. Diyafram yüksekliği ya da felci olan hastalarda, diyaframın hareketsizlik sebebiyle işlevi eksilmiş ya da kaybolmuştur. Dolayısı ile akciğer ve toraks duvarının geçim bozukluğu sebebi ile solunumda ehemmiyetli farklılıklar olur ya da solunum bozulur. Bu da soluk darlığı hissini çoğaldıran etkenler arasındadır. Bazı hastalarda da hipoksemi denilen kanda oksijen eksilmesi görülebilir. Hipoksemiyi düzenlemek için büyüyen refleks hiperventilasyon başka bir deyişle kanın basmakalıp gaz seviyesini gözetmek için lüzumlu olan basmakalıp hava giriş-çıkışının basmakalıp seviyenin üzerinde reelleşmesi gidişatında ise solunumsal alkaloza neden olur. Basmakalıp bireylerin aksine, uyur pozisyonda abdominal başka bir deyişle karın uzuvlarının toraksa doğru yer değiştirmesi, akciğer hacimlerinde daha da eksilmeye yol kalemtıraşından bazı hastalarda ileri derecede solunum bozukluğu görülebilir. Özellikle sol hemidiyafram yüksekliği olan hastalarda karın sızısı, kabarıklık, mide ekşimesi, kusma, geğirme, bulantı, kabızlık ve kilo kaybı gibi bulgular büyüyebilir. Bu şikayetler karakteristik olarak pozisyon farklılıkları ile şiddetlenir. Orta ve ileri seviyede evantrasyonu olan hastaların tetkikinde, etkilenen tarafta göğüs kafesinin alt kısmında çöküklük oluşması, batında ise dolgunluk tespit edilebilir. Eğilmekle veya uyur pozisyonda şiddetli ve ilerleyici soluk darlığı oluşması diyafram yüksekliği için tanı koyduran en ehemmiyeti nedendir. Hastalar sonunda devamlı dik pozisyonda çalışmak ve oturur pozisyonda yatmak zorunda kalmaktadır” ifadelerini kullandı.

Diyafram yüksekliği hastalarının çoğunda bulgu göstermiyor

Diyafram yüksekliğinde tanı düzeyinde dikkat edilmesi gereklere ve rehabilitasyon usullerine değinen Doç. Dr. Özkan Demirhan,” Diyafram yüksekliği ya da felci olan çoğu yetişkin hastada şikayet yoktur. Diyafram yüksekliği genellikle akciğer grafisinde kazara tespit edilir. Tomografi ile başka bir patolojik vaziyet varsa ekarte edilir. Ultrasonografi ile diyafragma hareketinin olup olmadığı kollanabilir. Soluk darlığı ya da ortopnenin, diyafram yüksekliği ya da felcine bağlı olduğunun ispatlanması ehemmiyetlidir. Bu sebeple, soluk darlığı ve ortopnenin süresi ve ilerlemesini değerlendirmek, soluk darlığına yol açan öbür potansiyel sebepleri dışlamak için morbid obezite, akciğer hastalığı, konjestif kalp yetmezliği vb. titiz bir hikaye ve fizik tetkik yapılmalıdır. Öbür nedenler dışlanmalıdır. Rehabilitasyonlar ise daha öncekinden sarih usuller ile yapılmakta iken günümüzde minimal invaziv olmak üzere transtorasik ve transabdominal usullerle diyafram plikasyon teknikleri geliştirilmiştir. Diyafragmanın basmakalıp pozisyonuna getirilmesi sonrası akciğerdeki baskı ortadan kalkar ve efor kapasitesi çoğalır. Bilateral diyafram paralizisi olan kuadriplejik hastalarda diyafram bataryayı DPS kullanılmaktadır ancak mevzumuz dışında kalmaktadır” dedi.