Disleksi beynin çalışma biçimi ile alakalı bir sualndur ve öncelikle okuma güçlüğü ile karakterize edilen bir öğrenme bozukluğudur. Disleksinin düşük zekâyla alakası yoktur. Her ne kadar disleksi yaşam boyu vakitn bir vaziyet olsa da teşhis konulduktan sonra rehabilitasyon edilebilir veyahut hafifletilebilir. Cemiyette teşhis konulmamış binlerce birey bulunduğunu belirten Dirim Yaşam Yüksekokulu Başkanı Nuran Dirim Ayral, ‘mektep öncesi’, ‘mektep çağı’ ve ‘yetişkinlerde’ disleksiyi farketmenin yöntemleri hakkında önemli balakalar verdi:

MEKTEP ÖNCESİ ÇOCUKLARINDA DİSLEKSİ NREEL ANLAŞILIR?

Konuşma ve Duymada Yaşanan Güçlükler: Örneğin araba yerine ‘abara’ diyorsa; sözcüklerin telaffuzunda eforluk yaşıyorsa; sözcükleri hecelemekte veyahut heceleri birleştirmekte zorlanıyorsa; konuşurken sesleri sözcüğe dönüştürebilmede sualn varsa…

Öğrenme Güçlükleri: Dislektik olan çocuklar fonoloji sürecinde seslerin işlenmesi ve görsel–sözel tepki süratinda, temel öğrenme konularında güçlük yaşayabilirler.

Kendi kelime haznelerini oluşturmada yavaşlık. Genellikle mektep öncesi dönemdeki dislektik çocuklar, kısıtlı rakamda sözcük kullanır. Sesleri, harfleri, renkleri ve rakamları anımsamakta yavaşlık. Dislektik çocuklar bildikleri nesnelerin bile adlarını anımsamakta yavaştırlar. Kısa şiirleri veyahut tekerlemeleri ezberlemede güçlük yaşarlar. En beğendiği videoların bile konusunu anımsamakta güçlük sürüklerler.

Fizksel Güçlük Sürükleyip Çekmediğine Bakın: Kalem yakalama, düğme ve fermuarlarla sualn yaşama veyahut diş fırçalama gibi alıngan motor becerilerin gelişiminde yavaşlık, sol ve sağı karıştırma, müziğin ritmiyle hareket etmede güçlük.

Harfleri ve Rakamları Ters Yazma: Yazmayı öğrenirken çoğu ana sınıfı veyahut bkocamannci sınıf öğrencisi rakamları ve harfleri yanlış yazmaktadır. Yine de bu daha büyük çocuklar için disleksi belirtisi olabilir ve harfleri ve rakamları ters yazma vaziyeti aralıksız gösteriyorsa çocuğunuzun disleksi için test edilmesi gerekebilir.

Okuma Güçlüğü: Çocuklar ve gençler arasında disleksi; öncelikle, okumayı akranlarından yavaş öğrenmeleri veyahut kendi yaş seviyelerinin gerisinde kalan okuma sürati ile anlaşılır. Bu disleksinin bkocamanncil belirtisidir. Okuma sualnları arasında şunlar da bulunmaktadır:

Harfler ve Sesler Arasındaki Bağlantıyı Öğrenmede Gerilik: “At” “et” “kara” para” gibi kısa sözcükleri birbiriyle karıştırma.

Okuma, Heceleme ve Yazmada Yanılgı Yapma: Simetrik harflerin yazımını karıştırma “d” yerine “b”; tersten okuma, harfleri baş alt şeklini idrak etme “u” yerine “n”; harflerin yerini değiştirme. Not almada ve bir sonraki bvefatta neler olabileceğini tahmin etmede güçlük sürükleme.

İşitsel Dinleme ve Heceleme Sualnları: Disleksinin altında yatan neden, fonolojik operasyona, sözcüğü duyma veyahut görebilme onu değişik seslere ayırabilme ve her bir sesi sözcük oluşturacak harflere dönüştürme problemidir. Bu çocuklar için özellikle okumayı güçleştirse de sık sık çocukların dinleme ve sarih ve doğru bir biçimde konuşma yetisini de etkilemektedir.

Belirtiler şunlardır: Süratli direktifleri anlamada veyahut bilgilen yönergeyin kısımlarını anımsamada sualn. Duyulan şeyi anımsamada güçlük.

Düşünceleri Söze Dökmede Güçlük: Çocuk kararsızlı konuşabilir veyahut tümceleri yarım bırakabilir.

Heceleri Karmaşık Söyler: Anlatmak istediği şey için bozulmuş tümceler veyahut benzer sözcükler kullanır.

Bozuk Konuşma: Çocuk anlatmak istediği şey için yanlış sözcükler veyahut benzer sözcükler kullanır. Kısa şiirler yazmada veyahut anlamada güçlük sürükler.

Fiziksel Belirtilere Bakın: Disleksi mekansal düzen ile alakalı sualnları da içerir, dislektik çocuklar motor becerilerle alakalı da sualn yaşar. Motor becerilerle alakalı sualnlar için yaygın belirtiler şunlardır: Yazma veyahut kopyalamada sualn. El yazıları okunmaz haldedir. Sık sık sol ve sağ; kavramlarını karıştırır.

Duyusal Veyahut Davranışsal Belirtiler: Dislektik olan çocuklar özellikle mektepte akranlarına görece daha kolay okurken ve yazarken gördüklerinde sualn yaşarlar. Sonuç olarak bu çocuklar daha az zeki veyahut bir biçimde başarısız sezerler.

Disleksi teşhisi konmadığı için;

Çocuğun öz hürmeti düşüktür.

Çocuk geride kalır veyahut depresiftir, sosyalleşmek veyahut dostları ile beraber olmak alakasıni sürüklemez.

Çocukta anksiyete gözlenir. Bazı uzmanlar dislektik çocuklarda anksiyetenin en sık rastlanan duygusal semptom olduğunu ifade etmektedir.

Bu çocuklar sık sık kendini hiddet ile gösteren bir hayal kırıklığı yaşarlar. Yaşadığı öğrenme güçlüğündan dikkatleri uzaklaştırmak için “oyunculuk” dahil olmak üzere davranış bozukluğu gösterir.

Odaklanma sualnu yaşarlar ve “fazla faal” veyahut “gündüz düşü” yaşıyor gibi görünürler.

Engelleme Mekanizmaları: Dislektik olan çocuklar akranları, öğretmenler ve ebeveynlerinin olduğu etraflarda okuma, yazma veyahut konuşma ihtimalinin bulunduğu yerlerde bulunmaktan kaçınırlar. Mahçup olma fobisi ile ulusa sarih bir biçimde yüksek sesle okurken kendilerini makûs hissedebilirler.

YETİŞKİNLERDE DİSLEKSİ NREEL ANLAŞILIR?

Okuma ve Yazma İle Alakalı Sualnlara Bakın: Uzun zamandır disleksi ile yaşayan yetişkinler çocukların yaşadığı problemlerin aynısıyla gayret ederler. Yetişkinler arasındaki yaygın okuma ve yazma sualnları alttaki gibidir: Yavaş ve yanılgı yaparak okumak. Yanlış hecelemek. Dislektikler aynı sözcüğü yazının tek bir bölümünde muhtelif şekillderde hecelerler. Beceriksiz kelime haznesi. Planlama ve organizasyonda güçlük, balaka verme ve özetlemede problem yaşama. Cılız hafıza becerileri ve okuduktan sonra balakayı usta yakalama sualnu.

Bazı Becerilerin Ortalamadan Daha Gelişmiş Olup Olmadığına Bakın:

Dislektikler okuma güçlüğü çekseler de bu akıl beceriksizliği göstergesi değildir. Aslında dislektikler “becerili insanlardır” ve başkalarını okumakta sezgileri son derece yüksek ve tesirlidir. Mekana ait düşüne becerileri son derece eforludur ve bu cins beceriler gerektiren mühendislik ve mimarlık gibi alanlarda çalışabilirler.

Korkunç Sonuçlara Yol Açabilir

Yukarıyadaki belirtilerden herhangi bkocaman nedeniyle çocuğunuzda disleksi olduğunu düşünüyorsanız çocuğunuzun öğretmeni ve hekimi ile konuşun. Erken teşhis, dislektik çocuğun öğrenme sualleri ile başa çıkmasına takviyeci olmak için önemlidir. Dislektik çocukların karşılanmayan lüzumları ileriki yaşamlarında korkunç sonuçlara yol açabilir. Örneğin lise öğrencilerinin dörtte bkocaman lise eğitimini yarıda bırakmaktadır.

BU ÇOCUKLAR HERKES KADAR USLUDUR, YALNIZCA BEYİNLERİ DEĞİŞİK ÇALIŞIR

Disleksi öğrenme eforluğunün yalnızca bir tipidir. Öğrenme eforluğu olan çocukların yüzde 80’i disleksi olduğu için genelde öğrenme bozukluklarının hepsine ulus arasında ve medyada disleksi denmeye başlanmıştır. Özgül öğrenme eforluğu, bir çocuğun aklı normal veyahut normalin üstünde olmasına rağmen dinleme, düşünme, anlama, kendini ifade etme, okuma-yazma veya matematik becerilerinde yaşıtlarına ve aklına oranla düşük başarı göstermesidir.

Disleksi beynin çalışma biçimi ile alakalı bir sualndur ve öncelikle okuma güçlüğü ile karakterize edilen bir öğrenme bozukluğudur. Disleksinin düşük zekâyla alakası yoktur. Her ne kadar disleksi yaşam boyu vakitn bir vaziyet olsa da tanı konulduktan sonra rehabilitasyon için herhangi bir ilaç kullanılmaz, yanlız eğitimle rehabilitasyon edilebilir veyahut hafifletilebilir. Disleksi olan bazı çocuklar öğretmenleri ve aileleri tarafından farkedilmedikleri zaman dikkatsiz veyahut konsantrasyon eforluğu yaşayan çocuk olarak adlandırılırlar. Disleksi akıl veyahut motivasyon ile alakalı bir sualn değildir. Bu çocuklar herkes kadar usludur. Yalnızca beyinleri değişik çalışır. Bu fark, balakaları almayı ve işlemeyi tesirler. Ülkemizde öğrenme eforluğu çok farkında olunan bir alan değildir. 2017 yılından itibaren televizyonlarda gösterilmeye başlayan kamu spotu yayınlarıyla ulus tarafından dinlenmeye başlanıp alaka gösterilmeye başlanmıştır.

Birçok çocuk için disleksi mektebe başladıklarında ve akademik beceriler kazanmakta başarısız olduklarında göze çarpar. Yani çocukların ilkokula başladıkları ilk aylar çok önemlidir. Akademik belirtiler farkedilince zaman kaybetmeden çocuğu bir uzmana götürmesi için aile öğretmen tarafından yönlendirilmedilir. Özellikle ilkokul bkocamannci sınıf okutan öğretmenlere bu konuda çok mesullük düşmektedir. Öğretmenlerin öğrenme bozukluğu hakkında balaka sahibi olması ve yönlendirmesi hayati önem taşımaktadır. Çünkü öğrenme bozukluğu olan bir çocukta eğitim ne kadar erken başlarsa o kadar ilerleme kaydolunur.”