Bebeğin kafasında biçim bozukluğunun olması gidişatına ”kraniosinostoz” ismi verilmektedir. Kraniosinostoz bebeğin beynin gelişmesini yasaklayarak muhtelif işlev noksanlıklarına neden olabiliyor. Ebeveynlerin bebeğin kafasında biçim bozukluğu hakkında dikkat etmesi gerekenleri Memorial Bahçelievler Sağlık Kurumu Beyin ve Asap Cerrahisi Kısmı’nden Op. Dr. Mahmut Özden, rehabilitasyon usulleri hakkında bilgi verdi. Bebeklerin kafasında biçim bozukluğu neden olur? Bebeklerin kafasındaki biçim bozukluğunu gidermek için rehabilitasyon usulleri neler? İşte mevzu hakkında merak ettiklerinizi haberin devamında bulabilirsiniz. 

Kraniosinostoz, beynin gelişmesini yasaklayarak gelişim problemlerine ve işlev kayıplarına yol açabiliyor. Bu tablonun erken yarıyılda fark edilerek zorunlu müdahalelerin yapılması, çocuğun zekâsal gelişimi açısından büyük ehemmiyet taşıyor. 

Bebeğin Kafasındaki Sütürler 18. Aya Kadar Kapanmadıysa Dikkat!

Bebekler doğduklarında kafatası içerisindeki sütür ismi verilen kıkırdak yapılarda belirli oranda sarihlik bulunmaktadır. Bebek 3’şancı ayına geldiğinde bu sütürler yavaş yavaş kapanmaya başlar ve 18’inci ayda hepsi tamamen kapanmış olur. Bebeklerin beyni doğduklarında fiziksel olarak ufaktır ve bedenle beraber zaman içerisinde gelişir. Sütürler arasındaki bu elastiklik beynin sıhhatli bir biçimde gelişebilmesi için lüzumludur. Kraniosinostoz vaziyetinde bu sütürlerden kimileri erken kapanır ve beynin kapandığı bölgeye denk gelen kısmı gelişemez, baskıya maruz kalır.

Beyin, baskıya maruz kaldığı bölgenin karşı güzergahına doğru gelişir ve kafatasında biçim bozuklukları oluşur. Vasati 2 bin canlı doğumda 1 görülen bu vaziyet bebekte gelişim bozukluklarına yol açabilmektedir. Kraniosinostoz yalnızca biçim bozukluğuyla başka bir deyişle kıkırdakların kapanmasıyla alana gelmeyebilir. Apert belirtiyi, crouzon belirtiyi gibi bazı genetik belirtilerde de oluşabilmektedir. Bu hastalarda kafa biçim bozukluğu dışında bir hayli uzuvda ya da dokuda da bozukluk görülmektedir. Bu sebeple kraniosinostozun nedeni şayet sendromikse kesinlikle genetik araştırma yapılmalıdır.

Kraniosinostoz Kimlerde Görülür?

İleri anne yaşı, Annenin sigara kullanmasıözellikle hamilelik yarıyılında kullanıma devam edilmesi, Annenin beyaz ırktan olması, Annenin yüksek yükseltide yaşaması vaziyetinde Oğullar Hamile kalmak için görülen fertilite rehabilitasyonu Babanın bazı tarım, ormancılık işleri gibi organik maddelerle temas halinde olması vaziyetlerinde daha sık görülmektedir. Bebeğinizi devamlı aynı pozisyonda yatırmayın

Beynin baskıya uğradığı bölgelere göre adlandırılan bir hayli doğuştan kraniosinostoz cinsi bulunmaktadır. Bunun yanında bazen bayağı doğumda forseps kullanıldığı gidişatlarda oluşabilir. Bazen güç doğum olup fetüsün büyü pozisyonuna bağlı olarak oluşabilir. Pozisyonel deformasyon bunların doğuştan olmayan ve en sık görülen cinsidir. Çocuk özellikle 3 aya kadar çok fazla hareket etmeyip hep aynı pozisyonda yatırılırsa kafanın yastığa geldiği yer düzleşir, bütün karşı doğrultuda alın bölgesi şişer. Bu meseleyle çok sık karşılaşılır. Aileler özellikle bu mevzuda çok sıkıntılı kazançlar. Bu hastalarda kafa yapısı genellikle ilk 2 sene içinde çocuk sağa sola dönmeye, yürümeye başladıktan sonra hep aynı yere bası vaziyeti ortadan kalkınca kafatası tekerrürden orijinal biçimini almaktadır.

Kraniosinostoz Sebepleri Neler?

-Mikrosefali minik beyinli doğma: Minik beyinli doğumlarda beynin gelişememe vaziyeti vardır. Beyin gelişemeyince kemikleri dışa doğru itemediğinden kafatası dışa doğru gelişmez ve kıkırdaklar aralıksız hareket etmediği ve dışarı iten bir efor olmadığı için erken yarıyılda kaynayıp statikleşir.

-Bazen çocuklar doğduğu zaman hidrosefali ismi verilen kafa içinde su çoğalışı meseleyi oluşur. Hidrosefali operasyonlarında takılan şantın gereğinden fazla su boşaltması da beynin içeri doğru büzüşerek genişlemesini yasakladığından yeniden kafatasındaki sütürlerin erken kapanmasına neden olabilir.

-Hipertiroidi, fosfat noksanlığı, mukolipidoz gibi metabolik hastalıklarda da kraniosinostoz gelişimi olmaktadır.

-Apert belirtiyi, crouzon belirtiyi gibi gen değişinimlerinde kraniosinostoz gelişimi olmaktadır.

Geç Kalan Olaylarda Cerrahi Müdahale Gerekebilir 

Kraniosinostozdan şüphelenildiği gidişatlarda düz kafatası röntgeni, 3 ebatlı beyin tomografisi ve daha sonra MR çekilmektedir. Ancak şayet kraniosinostoz yaradılış sebebi sendromikse kesinlikle genetik araştırma yapılmalıdır. Şayet beynin maruz kaldığı bası neticeyi çocukta bazı nörolojik defisitler görülüyorsa başka bir deyişle beynin bası altında kalan bölgesinin bedende yaptığı işlev kayıpları mevcutsa bu bebeklere zaman kaybetmeden cerrahi müdahale gerekmektedir. Bazense rastgele bir işlev kaybı olmasa da ileri derece biçim bozukluklarında sadece estetik emelli cerrahi de istenebilir.

Çocukta beyin gelişimi iyi, rastgele bir tazyik yoksa ve çocuğun nörolojik gelişiminde bir kasvet yoksa başka bir deyişle emmesi iyi, etraf ile irtibatı iyi, kol bacak hareketleri iyiyse acil operasyon yapılması gerekmez. 18. aya kadar beklenebilir. Geç kalan olaylarda da operasyon yapılabilir ancak o zaman beyin ve asap cerrahi takımı yanında dayanağı da gerekmektedir. Bunun yanında çocuk misalin 3 yaşına kadar fark edilmeden gelmişse zati çocukta rastgele bir nörolojik defisit başka bir deyişle mental gerilik yoktur demektir. Gelişim bozukluğu daha erken yaşlarda fark edilmektedir.

Pozisyonel Deformiteler Kask Takılarak Operasyonsuz Rehabilitasyon Edilebiliyor!

Operasyonda kafatası yine şekillendirilmektedir. Kapanmış kıkırdaklar tekerrür açılarak yeni kıkırdaklar oluşturulur ya da kafatasının bir kısmı çıkarılarak değişik biçimlerde plak vidalarla biçim verilir. Operasyondan sonra belirli bir müddet kask takılabilir. Operasyonda oluşturulan yeni eklemlerin kemikleşmesi bitirilene kadar kask takması çocuğun kafatasını gözetmesi için lüzumludur. Kask ayrıca pozisyonel deformitelerde de önerilmektedir. Pozisyonel deformiteler kask takarak operasyonsuz rehabilitasyon edilebilmektedir. Bazı bebeklerde çok keskin biçim bozukluğu olmaz. Bu gidişatta operasyona gerek kalmaz. Ancak gözle görülür biçim bozuklukları varsa işin ehli ellerde operasyon kararı verilmesi ehemmiyetlidir zira henüz bebek yaşta olan hasta için anestezi süreci, operasyonun yönetimi ve operasyon sonrası takiplerine kadar bütün teçhizatlı bir merkez ve tecrübeli uzman bir takım gerekmektedir.