Ülkemizde ve dünya da vasati yaşam süresi uzamaktadır. Vasati yaşam zamanının uzaması neticesinde bütün olarak rehabilitasyon olmayan veya kesintisiz rehabilitasyon gerektiren hastaların ve hastalıkların rakamı çoğalmaktadır. Medikal ve cerrahi rehabilitasyonların ilerlemesi, yeni teknolojilerin büyümesi ve yaşam şartlarının daha iyi hale gelmesi ile ülkemizde ve dünyada vasati yaşam süresi uzamaktadır. Vasati yaşam zamanının uzaması neticesinde bütün olarak rehabilitasyon olmayan veya kesintisiz rehabilitasyon gerektiren hastaların ve hastalıkların rakamı çoğalmaktadır. Daha evvel ulus arasında ismi dinlenmeyen tedirgin bacak belirtiyi, fibromiyalji gibi hastalıklar artık yevmiye yaşamımızın bir parçası haline geldiler. Yukarda saydığımız sebeplerin yanı gizeme bir hayli neden ağrılı ile yaşayan birey rakamını arttırmaktadır.

AĞRISIZ YAŞAM MUHTEMEL MÜ?

Peki bu ağrı ile yaşayanlar yeterli ağrı rehabilitasyonu alıyor mu? Buna evet demek pek muhtemel değil. Bunu ağrı polikliniğine gelen hastalarımızı kavrayabiliyoruz. Ağrı rehabilitasyonunun eksik olmasının bir hayli sebebi var. Öncelikle her hekim genellikle kendi dalı ile alakalı hastalığın rehabilitasyonuna ağrıdan daha fazla umursuyor. Şayet hastalığı önleyebiliyorsa ağrının eksileceğini veya kaybolacağını düşünüyor. Daha doğrusu rehabilitasyon vaktince çoğu zaman hastanın ağrıdene yeterince umursanmıyor. Ağrısı olan hastalara veya hasta yakınlarına sağlık personeli ne gibi söylemlerde bulunuyor? Bir ekip misaller verelim.

“O kadar ağrı olacak. Azıcık direneceksiniz”, “Ağrı eşiğiniz çok düşük. Yoksa bu kadar ağrınızın olmaması gerekli”, “Bu ağrı hastalık vaktince size eşlik edecek. Ağrı ile dost olmayı bileceksiniz”, “Tüm ağrı kesicileri sınadık, ağrılarınız için yapabileceğimiz başka bir şey yok” Bu gibi kusurlu söylemler, hem hastaların motivasyonunu bozmakta hem de hastaların deva arayışının tükenmesine neden olmaktadır. Ağrısı olan hastanın yaşadığı sıkıntılılık ve bunalım birlikte yaşadığı aile fertlerine de yansımaktadır.

Okan Üniversitesi Sağlık Kurumu Algoloji Uzmanı Prof. Dr. Selim Candan hastalar için neler yapıldığı mevzusunda bilgiler verdi, ”Natürel ki ağrının sebebini bulup yok etmek çok ehemmiyetli.” Hastalığın sebebi yok edilemiyorsa veya sebebi bulunamıyorsa yeniden de ağrı rehabilitasyonu uygulayıp hastaların ağrısını yok ediyoruz. Sebebi bulup rehabilitasyona başlarken öncelikle birinci basamak olarak ilaçları seçim ediyoruz. İlaçlar ise çok muhtelif olup bunları gruplara ayırıp ağrının şiddetine göre başlıyoruz.

İlaçların fayda etmediği gidişatlarda ise daha ileri rehabilitasyonlar uyguluyoruz. Bu ileri rehabilitasyonlar hastalığın tipi ve şiddetine göre değişkenlik gösteriyor. Bunlar enjeksiyonlar, asapları kimyevi veya ısı ile imha etme veya ağrı pompaları yerleştirme gibi rehabilitasyonları kapsıyor. Bu ileri rehabilitasyonlar sağlık kurumunda yatış gerektirmeyen günü birlik harekâtlardan oluşuyor. Rehabilitasyonlar sırasında gerektikçe başka dallardan da görüş alıyoruz.

Bu mevzu hakkında ‘’Bir hastamı misal vermek istiyorum.” diyen Prof Dr. laflarına şu biçimde devam etti, ”Trigeminal nevralji Ani surat ağrısı hastası. Başka Bir Deyişle suratın bir yarısına aniden elektrik çarpar veya bıçak saplanır stilde ağrı oluşuyor. Bazen bu 5 dakikada bir oluyor. 10 yıldır ilaç kullanıyor ama ilaçlardan fayda görmemiş. Hastanın ağrısı ilaçlara mukavemetli olduğu için radyofrekans termokoagülasyon dediğimiz ısı usulüyle hastanın ağrıya yol açan asabını imha ettik. Hasta 10 yıldır yaşam niteliğini düşüren ağrıdan kurtulmuş oldu. Buna eş misalleri bel ve baş ağrıları için de verebiliriz’’ dedi.