Hem dünyada hem de ülkemizde obezite hastalığındaki çoğalış gözle görülür durumlara geldi. Obezite hastalığının en temel etkenleri hazır gıdalar, fast food’lar kadar hareketsiz yaşam. Peki tüm bunlar bir de tat alamama duygusunu eklersek? Şayet tat alamıyorsanız, yediğiniz içtiğiniz sizi mutlu etmiyorsa obez hastalığına doğru gidiyor olabilirsiniz.

 18 YAŞ ÜSTÜ YETİŞKİNLERİNDE YÜZDE 39’U OBEZ 

Dünya Sağlık Teşkilatı’nün 2016 verilerine göre, dünya genelinde 18 yaş üstü yetişkinlerin yüzde 39’u fazla kilolu, %13 ise obezken, 340 milyondan fazla 5-19 yaş arası çocuk ve ergense fazla kilolu ya da obez. Bilim insanları, günümüzün en büyük sağlık sorunlarından biri olan obezitenin syosunun hale gelmesinin nedenlerini araştırmaya devam ederken, kanıtlanmış nedenlerin başında genetik yapı, şehir göçleri ve sayıları giderek artan fast food restoranları, bilgisayar ve uslu telefonlarda uzun zaman geçirmek, çocuklarda fazla internet kullanımı ve buna bağlı olarak hareketsizlik geliyor. Bu nedenlerin dışında son dönemde tıp dünyasında obeziteye neden olabilecek yeni bir etken daha konuşuluyor: Tat alma organlarımız ve yosunumuz…

OBEZ HASTALARININ TAT DUYARLILIĞI DEĞİŞİK MI? 

Amerikan Doktorlar Birliği Üyesi F.A.C.P., Amerikan Nefroloji Derneği Üyesi F.A.S.N. ve Herbalife Beslenme Enstitüsü ve Beslenme Danışma Heyeti Başkanı Dr. David Heber, yediklerimizin tat alma organlarımızla alakalı olabileceğini öne sürdü. “Tuzlu, tatlı, ekşi, buruk veya umami arasındaki değişiklikleri idrak etmekten tat alma organlarımız sorumludur. Bu organlar, hangi besinlerin güvenli veya besleyici olduğunu tanımlayan bir cins besin idrak etme sistemidir. Aradaki ilişki belirgin gibidir” diyen Heber, şu soruyu ortaya attı: “Acaba belirli bir tadın veya yemeğin güzelimize gidip gitmemesinden sorumlu olan tat duyumuz, kimin kilolu kimin cılız olacağını da tanımlayabilir mi?” Sorunun cevabının “evet” olma olasılığı üzerinde duran bilimsel yayınların sayısı gitgide çoğalıyor. Yapılan araştırmalar, obezite hastalarının eksilmiş tat duyarlılığı yaşayabileceğini ortaya koyuyor. Belirtilere göre körelmiş bir damak tadına sahip insanlar şeker, tuz ve yağ açısından zengin besinleri seçim etmeye meyilli olabiliyor veya yediklerinden öteki insanlarla denk seviyede zevk almak için kalori yönünden daha zengin yiyecekler harcayabiliyor.

 OBEZİTEYİ ÖNLEMEK İÇİN YENİ YOL

Obezite-tat alma ilişkisini inceleyen öteki araştırmalar da tat alma organlarındaki herhangi bir bozukluğun fazla enerji alımına ve obeziteye katkıda bulunabileceğine işaret ediyor. Buna göre tat alma gibi duyu sistemleri, yiyecek tüketiminin kontrolünde tesirli olabiliyor ve harcanan besinlerden zevk alınmasında rol oynayabiliyor. Ayrıca kişinin yiyecek tüketiminin artmasıyla, tat almanın azalması ve obezite arasında doğrudan bir ilişki olabileceğinden de söz ediliyor.

Peki bu gidişat, hasar görmüş tat alma organlarına sahip olan fazla kilolu şahısların şanssız olduğu anlamına mı geliyor?

Heber’e göre hayır. Özellikle tuz ve yağa yönelik olmak üzere, beslenme şekillerimizdeki farklılıkların, tat duyularımızı da etkileyebileceğine dair büyümeler var. Heber’e göre, beslenme uzmanlarının obezite hastalarına tavsiye vermeden önce tatların onlara değişik gelebileceğini kabul etmeleri, kilo almanın arkasındaki nedenleri daha derinden algı etmeleri gerekiyor. Bu sayede uzmanlar hastanın fizyolojisini ve hayatındaki öteki tüm etkenleri, bütüncül bir yaklaşımla değerlendirebiliyor.