Kemiklerimizi kuvvetlendirmek için süt içmek gerektiğine dair lafları çocukken hepimiz duymuşuzdur. Süt kalsiyum kapsar. Kalsiyum da kemik yoğunluğu için zorunlu bir mineral olarak öğreniliyor. Ancak süt tüketimi ile kemiklerin kuvvetlenmesi arasında kesin bir bağ olduğunu ispatlamak o kadar da kolay değil.

Bunu ispatlamak için iki büyük grupla bir deney yapılması, bunlardan birinin seneler süresince bol ölçüde süt içerken diğer gruba süt görünümünde plasebo meşrubat verilmesi gerekiyor. Ama bunu pratikte uygulamak güç.

Onun yerine şu yapılabilir: Binlerce insana geçmiş senelerde ne kadar süt içtikleri sorulup sonra da en az 10 sene gözlemlenerek kumpaslı süt içenlerde daha az rakamda kemik kırılması hadisesine tesadüfülüp tesadüfülmediğinin tespit edilmesi.

Amerika Birleşik Devletlerinde Harvard Üniversitesi 1997’de böyle bir araştırma yapmıştı. 77 bin kadın hemşire 10 sene süresince gözlemlendi. Ancak haftada bir kadeh süt içenlerle iki ve daha fazla kadeh içenler arasında kol ve kalça kırıkları olay rakamı bakımından ehemmiyetli bir fark görülmedi.

TESİRİ 2 SENE SÜRÜYOR

Aynı takımın 330 bin erkekle yaptığı araştırmada da eş bir netice alındı.

Bu alandaki 15 değişik araştırma 2015’te Yeni Zelandalı bir takım tarafından araştırıldığında, süt içmek de dahil, kalsiyum bakımından zengin bir perhizin kemikteki kalsiyum yoğunluğunu iki sene artırdığı, ancak sonra bu çoğalışın durduğu kollandı.

Perhizle alınan kalsiyuma seçenek olarak haplarla kalsiyum desteği de yapılabiliyor. Ancak dayanakların uzun vadede negatif tesirde bulunduğuna dair evhamlar var.

Yeni Zelandalı takım 51 araştırmayı araştırarak kalsiyum desteğinin uzun vadede avantajları ile negatif tesirlerini mukayese ettiğinde, onlar da kemiklerdeki kuvvetlenmenin bir-iki sene sonra durduğunu tespit etti.

Kalsiyum yardımı, kemik yoğunluğunda ihtiyarlamaya bağlı kaybı durdurmuyor, yalnızca geciktiriyordu. Takım, kemiklerde kırılma oranı bakımından bunun ancak minik bir eksilmeye tekabül ettiği neticesine vardı.

Aynı bilgiler değişik ülkelerde araştırıldığında, günlük alınması gereken kalsiyum ölçüyü bakımından değişik teklifler ortaya çıkmıştı. Misalin Amerika Birleşik Devletlerinde önerilen ölçü İngiltere ve Hindistan’dakinin iki katına yakındı. Amerika Birleşik Devletlerinde günde takribî üç su kadehi süt içilmesi salık veriliyor.

2014’te İsveç’te yapılan bir araştırmada ise günde üç kadehten fazla süt içmenin kemikler için daha fazla bereket getirmediği, hatta hasarlı olabileceği neticesine varılmıştı.

Uppsala Üniversitesi ve Karolinska Enstitüsü’nün yaptığı araştırmada, insanlara evvel 1987’de ne kadar süt içtikleri soruldu, daha sonra aynı sual 1997’de yinelendi.

2010’da bu insanlar arasında vefat oranı araştırıldığında günde bir kadeh süt içenlerde daha fazla kemik kırılması ve erken vefat oranına tesadüfüldüğü görüldü.

PEYNİR VE YOĞURT SÜTTEN DAHA MI İYİ?

Ancak bu araştırmanın da bazı meseleleri vardı. İnsanlara eskiki senelerde ne kadar süt harcadıkları sorulmuştu, bunu doğru bir biçimde hipotez etmek muhtemel olmayabilirdi, çünkü süt tüketimi değişik biçimlerde olabilirdi.

Ayrıca bu cins araştırmalardaki en büyük mesele burada da kendisini gösteriyordu: İki vaka birbiriyle gerçekten irtibatlı mı veya neden-netice ilişkisi gerçekten var mı?

Aynı araştırmada kafa karıştıran bir diğer netice ise peynir ve yoğurt tüketimi ile daha az rakamda kırık oranı arasında bir irtibat kurulmasıydı.

Analistler, insanlara beslenme mevzusunda nasihatlerde bulunurken bu neticelerin takviye alınması için erken olduğunu, eş araştırmaların yinelenmesi gerektiğini söylüyor. Bu neticelerden yola çıkarak beslenme kumpasını değiştirme mevzusunda önlemli davranılması öneri ediliyor.

Başka Bir Deyişle kısaca diyebiliriz ki, mevcut bilgilere göre, süt içmeye devam etme mevzusunda bir mesele yok. Süt kemik sıhhati bakımından verimli olabilir. Ama bu bereket sandığımız kadar uzun süreli olmayabilir.

Ayrıca kemik sıhhati açısından tesirli diğer usulleri de uygulamak gerekir. Egzersiz yapmak ve beslenme, güneş ışığı ve fazla güneşin olmadığı yerlerde kışın D vitamini yardımı yoluyla yeterince D vitamini almak gibi.