Yaşam güvenliğimizi sağlamada bir çeşit erken ihtar sistemi, sıhhatli gıdaları seçmemizdeki en büyük destekçi, şahsi hijyenimizin bırakılmazı ve elbette ki tat ya da daha doğru tanım ile lezzet alabilmemizin olmazsa olmazı… Hepimizin hayatında bu denli ehemmiyetli olan ise bir duyumuz. İnsanoğlunun var oluşundan beri kullandığı 5 duyu uzvundan biri olan koku duyusu… Koku alma duyusunda problem yaşayan şahıslar, yaşam niteliğinde eksilme, unutkanlık, hafıza kaybı, ev kazalarında çoğalış, cinsel gönülsüzlük, kilo kaybı hatta bunalım gibi vaziyetlerle karşı karşıya kalabiliyor. Dolayısıyla koku alamama, yaşam niteliğini ciddi oranda etkileyen ehemmiyetli bir mesele olarak karşımıza çıkıyor.

Herkesin başına gelebilecek bir gidişat olan koku alamamanın sebeplerinin başında burun tıkanıklığı geliyor. Grip, nezle gibi viral enfeksiyonlar veya sinüzit gibi burun tıkanıklığına neden olacak allerjik ya da bakteriyel enfeksiyonlar sonrasında geçici olarak koku alma duyusunda kayıp yaşanabiliyor. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, mevsim geçişlerinde yaşanan hastalıklar sonrasında oluşan koku kayıplarının kalıcı hale gelebileceği… 

Acıbadem Taksim Sağlık Kurumu Kulak, Burun, Boğaz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Aytuğ Altundağ, özellikle içinde bulunduğumuz güz ayları gibi mevsim geçişleri yarıyıllarında koku duyusunda başkalaşıma neden olan hastalıkları sıraladı…

1- ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI 

Koku duyusunun sonradan kaybedilmesinin en ehemmiyetli sebeplerinin başında üst solunum yolu enfeksiyonları geliyor. Yaşanan ani kayıpların sıklıkla virüslerden kaynaklandığını söyleyen Doç. Dr. Aytuğ Altundağ, “Olağan koşullarda, nezle grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonları sebebiyle bir zaman koku alınamaması sıradandır. Ancak burnun açılmasına karşın bu vaziyetin hala devam etmesi, virüsün koku soğancığını etkilemiş olabileceğine işaret ediyor” diyor. Gribal enfeksiyonların yüzde 1’inde koku bölgesi yaralanıyor. Ve bu koku meselesine tutulanların 10’da birinde de koku kaybı kalıcı hale geliyor. Bu gidişatta ülkemizde her sene pek çok insan gribal enfeksiyon sonrası koku duyusunda geçici ya da kalıcı, kısmi ya da bütün kayıp yaşıyor.

Ani koku kayıplarında erken tanının çok ehemmiyetli olmasına rağmen hastaların genelde birkaç ay geçtikten sonra rehabilitasyon için müracaat ettiklerini söyleyen Doç. Dr. Aytuğ Altundağ, “Gripten sonra hala koku almakta zorlanılıyorsa zaman kaybetmeden hekime giderek koku testi yaptırması gerekiyor” diyor. “Bu müracaat süreci ne kadar erken olursa rehabilitasyonun zaferi de o oranda yüksek olacaktır” diye de belirtiyor. 

KENDİLİĞİNDEN İYİLEŞMESİNİ BEKLEMEYİN

Bu noktada ikinci kusur ise bu vaziyetin kendiliğinden iyileşmeye vazgeçilmesi oluyor. Bu gidişatta, beden iyileştirmeye çalışsa da yanlış bir iyileşme olabiliyor. Koku alma duyusu geri geldiğinde algının değişebileceğini söyleyen Doç .Dr. Aytuğ Altundağ, “Hastaya nane koklattığımızda o bunu sarımsak olarak algılayabiliyor. Bu vaziyetteki hastalara da koku terapileriyle rehabilitasyon gerekiyor. Başka Bir Deyişle medikal rehabilitasyonun rehabilitasyonla beraber yürütülmesi gerekiyor” diyor. Koklama egzersizleri bu rehabilitasyon sürecinde çok ehemmiyetli bir yer yakalıyor.

2 – ALERJİK NEZLE 

Mevsim geçişlerindeki kayıpların en ehemmiyetli sebeplerinden biri olan alerjik nezle, zamanla kalıcı koku kayıplarına etraf yaratabiliyor. Sıklıkla alerjik hastalıkları olan şahıslarda, polenlerin ya da alerjenlerin çoğalmasına bağlı olarak yaşanan burun tıkanıklıkları koku duyusunda da azalmaya neden oluyor. Ayrıca alerjik salgılar içerisindeki bazı maddelerin koku hücreleri üzerinde zarar yaptığını anlatan Doç. Dr. Aytuğ Altundağ, “Bu saldırılar sıklaştıkça toksik tesire bağlı olarak hasta koku hücrelerinin bir kısmını kaybetmeye başlıyor. Dolayısıyla uzun süren burun tıkanıklığında koku sinyalinin eksilmesine bağlı olarak koku soğancığının hacmi küçülüyor ve kalıcı koku kaybı büyüme olasılığı çoğalıyor” diyor.

Bu sebeple mevsim geçişlerinde koku kayıpları arkasıymışsa, öncelikle tıkayıcı sebeplerin ortadan kaldırılması gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Aytuğ Altundağ, “Alerjik bir mesele sebebiyle koku alma duyusu eksilme tespit edilen hastaya evvel ilaç rehabilitasyonu veriliyor. Bu biçimde hastada hafifleme sağlanamıyorsa veya hasta kesintisiz ilaç kullanmak istemiyorsa burun eti lazerle küçültülerek hem daha rahat koku, hem de daha iyi soluk alması sağlanıyor” diyor.

3-SİNÜZİT

En ehemmiyetli koku kayıplarından biri de sinüzit. Mevsim geçişlerinde özellikle klima ayarlarındaki değişiklikler, hava metamorfozları gibi bir hayli sebebe bağlı sinüzit olaylarında çoğalış yaşanıyor. Bu hastalarda, sinüsler iltihaplandığından koku alanının üzerindeki salgı ölçüyü çoğalıyor. Aynı zamanda koku alanına erişmesini yasaklayan tıkanıklıklar sebebiyle koku alma duyusu eksiliyor. Yaşanan sinüzit saldırılarının sıklığı ve rehabilitasyonlarının gecikmeleriyle orantılı olarak koku bozukluğunun da mukavemetli hale gelme olasılığı çoğalıyor. Bu hastalarda da evvel ilaç rehabilitasyonuyla başlanıyor. Cevap alınamazsa cerrahi usule müracaat etiliyor.