Safra kesesi taşının tanısı konulduğunda en ehemmiyetli kriterlerden birisi şikayetlerin olup olmamasıdır. Hastanın şikayeti yoksa, operasyon kararı tekerrür ve tekerrür gözden geçirilmelidir.Safra taşları bazen senelerce şikayet yapmayabilir bu vaziyete “suskun taş” veya “asemptomatik safra taşı” denir ve rehabilitasyon gerektirmez. Safra taşının büyüklüğü ve rakamı ile bulgular arasında dolaysız bir iletişim yoktur, çok ufak bir taş fazla şikayet yaptığı gibi çok büyük taşlar hatta safra kesesini tamamen kaplayan taşlar şikayetsiz olabilir.

Karnın sağ üst tarafında yoğun ağrı safra taşının karakteristik bir bulgusudur ve buna tıp dilinde “safra taşı saldırıyı veya saldırısı” denir. Bu ağrı sık sık giderek birkaç saate kadar çoğalır, mide bulantısı ve kusma eşlik eder. Hasta aynı zamanda kürek kemikleri arasında veya sağ omuzun altında acı sezebilir. Bazen bu bulgular bir “böbrek taşı sancısı” na eşlik gösterir.Genellikle, hamleler özellikle yağlı bir yemekten sonra ortaya çıkar ve hemen hemen her zaman geceleri ve alkol sonrası olur. Pozitif Murphy belirtisi fiziki tetkikte sık tesadüfülen bir belirtidir. Gelişmiş ülkelerde erişkin insanların %10-15‘inde safra taşı vardır, ancak %80‘ninde şikayet yoktur. Safra kesesi taşının tanısında batın ultrason duyarlılığı ve özgüllüğü % 95 tir. İnsanların %20 safra kesesindeki taştan habersizdir.

Safra kesemde taş var operasyon zorunlu mu veya koşul mu? Genel olarak şikayetiniz yoksa operasyona gerek yok. operasyon için bazı kriterleri sıralamamızda verim vardır. Şikayetiniz yoksa senede 1-2 kere karın ultrasonu ve karaciğer enzimlerin KFT hakimiyet edilmesi yeterlidir. Yalnızca bir keze mahsuz ve çok şiddetli olmaması kaydıyla şikayet yaşadıysanız hemen operasyon olmanıza gerek yok, medikal rehabilitasyon ve safra kesesi gözetici perhiz uygulamanız bu şikayetlerin yinelememesini sağlayabilir. 

İKİNCİ BİR HÜCUMDA OPERASYON KOŞUL!

Safra kesesinde duvar kalınlaşması, kolesistit belirtileri varsa ve yahut kese öbür batın için uzuvlara yapışkan vaziyette ise operasyon olmanızda verim vardır. Bzen taş olmadan da safra kesesinde iltihaplanma kolesistit ve kalınlaşma olur, bu gidişatlarda öbür uzuvlara özellikle karaciğer ve pankreas hasar vermemesi için safra kesesinin alınmasında verim vardır. Bu vaziyetteki safra kesesine Taşsız Kolesistit acalculous cholecystitis denir.

3mm altındaki taşlar en fazla 2 adet taş veya safra kristalleri şikayet yapmıyorsa operasyon edilmeyip takip ve hakimiyet yapılabilir. Bu taşların zamanla medikal rehabilitasyon ve perhiz uygulayarak kendiliğinden kaybolma kaderi de vardır. 3-7mm ebadındaki taşların safra yollarına düşüp tıkanma yapma tehlikeyi tıkanma ikteri olduğundan dolayı operasyon edilmesinde verim vardır. 7mm üzerindeki taşların kanala düşme kısmeti olmadığından operasyon edilmeden takip edilebilir.

ŞEKER HASTALARI DİKKAT!

Özellikle şeker hastalarında diyabet DM safra kesesini besleyen asap dokularında zarar olduğundan dolayı şikayetler çok fazla şiddetli olmayabilir ve aldatıcı olur. Bu grup hastada zamanla safra kesesi duvarında delinme ve safra firariyi oluşabilir. Dolayısıyla bu hastalarda operasyon önerilir. Çok Yaşlı >70y veya çok genç <16y hastalarda ise operasyon önerilmez.
Özellikle 3-7mm ebadındaki taşların safra kanallarına düşüp tıkanma yapma tehlikeyi olduğundan dolayı operasyon edilmesinde verim vardır aksi takdirde ciddi meselelere yol açabilir misalin tıkanma sarılığı, pankreatit, kolanjit. Bir sene içerisinde ikiden fazla şikayet yaşayan hastalarda safra kesesinin etraf dokulara daha fazla yapışmaması ve operasyon vaziyetini güçe sokmaması açısından operasyon önerilir.