COVID-19 hastalığının yaşlı bireyler ve ilave hastalığı olanlarda daha ağır izlediği artık öğrenilen bir asıl. Özellikle bağışıklık sistemi baskılanmış olan hematolojik kanserli hastalar; uygulanan kemoterapinin tipi, hastalığın karmaşıklıkları ve eşlik eden hastalıkları sebebiyle COVID-19 hastalığına daha fazla tutulma tehlikeyi taşıyor.

Yakın zamanda kemoterapi almış ve COVID-19 PCR testi pozitif çıkan kanser hastalarında vefat oranının 30 gün içinde %30’lara vardığını belirten Türkiye İş Bankası grup firmaları arasında yer alan Bayındır Söğütözü Hastanesi Hematoloji ve Kemik İliği Transplantasyon Merkezi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali Uğur Ural, bu sebeple hematolojik kanseri bulunanların ihtiyatlara çok daha fazla dikkat etmeleri gerektiğinin altını çiziyor.
 
Aralık 2019’dan itibaren yaşamımıza dahil olan COVID-19’un özellikle yaşlı şahıslarda ve ilave hastalığı olanlarda daha ağır izlediği öğreniliyor. Tüm kanserlerin takribî %10’unu oluşturan ve korunma sistemi baskılanmış olan hematolojik kanserli hastalar, uygulanan kemoterapinin tipi, hastalığın karmaşıklıkları ve beraber bulunan hastalıkları sebebiyle COVİD-19 hastalığına daha fazla tutulma tehlikeyi taşıyor. COVID-19’a tutulmuş kanser hastalarında yoğun bakım ve ventilasyon lüzumu, sepsis, sitokin tertip edilme bozukluğu, çoklu uzuv yetmezliği ve vefat daha sık kollanıyor.
 
Yakın zamanda kemoterapi almış ve COVID-19 PCR testi pozitif çıkan kanser hastalarında vefat oranının 30 gün içinde %30’lara vardığını belirten Türkiye İş Bankası grup firmaları arasında yer alan Bayındır Söğütözü Hastanesi Hematoloji ve Kemik İliği Transplantasyon Merkezi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali Uğur Ural, “Hematolojik kanserli olaylar COVID-19’u geçirdikleri halde, lenfosit alt gruplarındaki anormallikler sebebiyle semptomlardan 15 gün veya daha sonra dahi antikor pozitifliği kollanmıyor” diye konuştu.
 
KANSER REHABİLİTASYONLARI, COVID-19 REHABİLİTASYONUNU EFORLAŞTIRIYOR

Hematolojik kanserli hadiselere kemoterapi, radyoterapi, amaçlanmış rehabilitasyon veya immün rehabilitasyonlar uygulanmasının, COVID-19 hastalığının tesirlerini makûslaştırırken rehabilitasyonunu da eforlaştırdığını belirten Bayındır Söğütözü Hastanesi Hematoloji ve Kemik İliği Transplantasyon Merkezi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali Uğur Ural, “İmmün sistemi baskılanmış olan lösemi ve lenfoma hastaları hipogammaglobulinemi, lenfopeni, nötropeni, steroid uygulanması, ileri yaş, beraber bulunan hastalıklar, sık transfüzyon, sağlık kurumu civarında sık bulunmaları sebebiyle daha sık COVID-19’a tutuluyorlar” dedi.

Hematolojik kanserlerden kimileri hastalığın seyri itibariyle acil rehabilitasyon gerektirmezken kimileri hem acil hem de yüksek doz kemoterapi, yüksek doz radyoterapi ve hatta kök hücre nakli gerektirdiğini söyleyen Prof. Dr. Ali Uğur Ural, “COVID-19 varlığında hematolojik kanserli hadiselerin idaresinde de bu sebeple problemler ortaya çıkıyor. Bunun yanında hematolojik kanserli tüm hastalar- özellikle akut lösemili ve kök hücre nakli adayı/nakil olanlar- maske kullanıp, şahsi hijyenine dikkat edip ve sosyal mesafeye hastalıkları sebebiyle uydukları için, COVID-19 krizine bakmaksızın gözetici ihtiyatları uyguluyorlar ve böylece COVID-19’a tutulma tehlikelerini kendileri düşürüyorlar.  Ancak COVID-19 ve karmaşıklıklarının rehabilitasyonu ile beraber hematolojik kanserli hastalarda özellikle küratif kalitede rehabilitasyonlar balanslı olarak uygulanmalıdır” dedi.

AŞI BULUNANA KADAR DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Prof. Dr. Ali Uğur Ural, COVID-19’a karşı tesirli aşı bulunana kadar, hematolojik kanser hastaları açısından en uygun yaklaşımları şu biçimde sıraladı:
– Ateş yüksekliği, solunum kasveti, öksürük gibi COVİD-19 bulgularının kollanması,
– Bulgu vermeyen taşıyıcıların tanımlanması,
– Hasta bazında değerlendirilerek tesirli ama morbiditeyi artırmayan kemoterapi uygulanması,
– Kemoterapi kür aralarının olasıysa açılması,
– Nötropeni tehlikesinin eksiltilmesi için kemoterapilerle beraber sihrime etmeni dayanağı sağlanması,
– Yalnızca acil ve yaşamı tehdit eden vaziyet varlığında kök hücre naklinin uygulanması,
– Kök hücre nakli yapılamayan hadiselerin kemoterapi ile takip edilmesi,
– Kök hücre vericilerinden kök hücrelerin erken olarak bir araya gelerek saklanması,
– Elektif operasyonların olasıysa ertelenmesi,
– Daha az immün baskılayıcı ilaç kullanılması,
– Kan ve trombosit transfüzyon eşiklerinin düşürülmesi,
– Yatırılarak rehabilitasyona başlanacak hastalardan kesinlikle COVID-19 PCR sevk edilmelidir.
 
KANSERDE REHABİLİTASYON USULÜ: KEMİK İLİĞİ

Prof. Dr. Ali Uğur Ural, hematolojik kanserlerde ve aplastik kansızlık, talasemi majör gibi hastalıklarda kullanılan kemik iliği nakline ait de açıklamalarda bulundu. Ciddi bir kan hastalığı, immün sistem hastalığı, kanser veya genetik hastalığın rehabilitasyon alternatiflerinden birisi de kemik iliği naklidir diyen Prof. Dr. Ural, kemik iliği naklinin hangi gidişatlarda yapıldığını şu biçimde sıraladı:
Kanserli bir hadisede verilmesi lüzumlu yüksek dozda kemoradyoterapiden sağlam kemik iliğini gözetmek için otolog,
Hastalıklı hücreleri/kemik iliğini sağlam bireyden alınan hücrelerle değiştirmek için allojenik,
Çalışmayan kemik iliğini düzenlemek için,
İmmün baskılanmayı düzenlemek için,
Doğuştan metabolizma veya enzimatik sistemle alakalı anormallikleri düzenlemek için,
Hastanın kendisine ait kök hücre/T Hücre’lerin tekerrür tertip edilmesi için otoimmün hastalıkların rehabilitasyonunda.

KEMİK İLİĞİ NAKLİ EVVELİ DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Kemik iliği nakli evvelinde dikkat edilmesi gerekenlerin COVID-19’dan korunma ihtiyatlarına benzediğini belirten Prof. Dr. Ali Uğur Ural, “Kemik iliği nakli evvelinde hastalığın hakimiyet altında olması ya da enfeksiyonun olması naklin galibiyetini etkileyecektir. Nakil evvelinde enfeksiyon hakimiyet ihtiyatlarına dikkat edilmelidir. Hasta şahıslardan uzak durulmalı, el sıkışılmamalı, elleri sık sık yıkanmalı ve ziyaretleri eksiltilmelidir.” diye konuştu.