Kalp krizi neden olur? Kalp krizi en çok kimlerde görülür? Kalp krizinin sebepleri nelerdir? Kalp krizi tehlikesini arrtıran vaziyetler nelerdir? Kalp krizi bulguları nelerdir?  Türkiye İstatistik Müesseseyi’nun 2017 seneyi araştırmasına göre, Türkiye’de görülen en fazla vefat nedeni kalp krizi. Kalbi besleyen atardamarların aniden tıkanmasına bağlı olarak kalp adalesinin yeterince oksijen alamaması ve neticede kalp dokusunun zarara uğraması olarak adlandırılan “kalp krizi”, bazı bireylerde daha ölümcül olabilirken kimilerinde ise yaş, cinsiyet ve hormonel nedenlerle oranla daha az görülebiliyor. VM Medical Park Pendik Sağlık Kurumu Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Ekmekçi, kalp krizi için tehlike haritasını çıkararak alınabilecek tedbirleri anlattı.

5 MİLYON BİREY KORONER ATARDAMAR HASTASI

Ekmekçi, “Kadınlarda adet görme döngüleri, hormonal avantaja dönüşerek sıradan koşullarda kalp krizi geçirme tehlikesini çok yüksek oranda önler” dedi. 2015 seneyi bilgilerine göre ülkemizde 5 milyondan fazla koroner atardamar hastası bulunuyor. Ancak her koroner atardamar hastasının kalp krizi geçireceğini söylemek doğru olmaz. Bu sebeple ehemmiyetli olan tehlike etmenlerini öğrenip en aza indirmektir. Yaşın ilerlemesi, ailevi yatkınlık ve erkek olmak gibi değiştirilemeyecek tehlike etkenlerinin yanında hareketsizlik, diyabet, kolesterol ve tansiyon yüksekliği, fazla kilo, sigara, stresi iyi idareyememe gibi ya da tansiyon ve diyabet gibi sıkı takiple hakimiyet altında yakalanması gereken tehlike etmenleri de vardır.

ADET GÖRME KADINDA AVANTAJ!

Kadınlarda adet görme döngüleri, hormonal avantaja dönüşerek sıradan koşullarda kalp krizi geçirme tehlikesini çok yüksek oranda önler. Menapoz evveli yarıyılda kadınların kumpaslı adet görmeleri başka bir deyişle kumpaslı döngüler, kadınların değişen oranlarda östrojene maruz kalmalarına neden olur. Menopoz evveli yarıyılda östrojen, doğrudan kan damarlarını döşeyen ‘endotel’ dediğimiz hücrelerin pozitif tesirlerine kuvvetlendirici tesir göstererek ve dolaylı olarak kan yağları üzerine pozitif doğrultuda tesir ederek kadınları bayağı anlamda damar sertliğinden ateroskleroz korur. Ancak burada şu detaylarda ehemmiyetlidir; adet döngüsü kumpaslı izlemeyen poliklistik over hastalarında damar sertliğine karşı besbelli yatkınlık söz mevzusudur.

Yeniden menopoz sonrası yarıyılda kadınlara verilen östrojen hormonu da kalp damar hastalıklarına karşı beklenilen ve istenilen pozitif tesiri ne yazık ki gösterememiştir. Menopoz evveli kadınlarda görülen kalp krizleri daha çok daha evvel bahsettiğimiz plak çatlaması değil, kendiliğinden damar tabakalarında yırtılma veya kan pıhtısının kalp damarlarını tıkamasıyla oluşmaktadır. Ancak menopoz sonrası 15-20 senelik bir yarıyılda vasati 65 yaşındaki kadında kalp krizi geçirme tehlikeyi erkeklerle denk olur. Bu sebeple erken menopoz da bir öteki tehlike etmenidir. Kalp krizi özellikle erkek ve yaşlı hastalığıdır.

GENÇLER DAHA KISMETSİZ

Gençler, yaşlılara mukayeseyle kalp krizi mevzusunda daha kısmetsiz gidişattadırlar. Zira ihtiyarladıkça damarlar arasında “köprü damarları” oluşmaktadır. Bu vaziyette kalp, rastgele bir damar tıkanmasında öteki damardan kan alarak beslenmeye devam edebilmektedir. Başka Bir Deyişle yaşlı kalbi bir oranda sanki gelecek kalp krizine karşı daha hazırlıklıdır. Gençlerde ise böyle bir yapı oluşmadığı için krize hazırlıksız olan kalp aniden durup, vefata neden verebilmektedir. Bireyi yaşamda vazgeçen bu etraflar ise 50 yaşından sonra büyümektedir. Gençler arasında kalp krizine neden olan bir başka faktör de uyuşturucu kullanımıdır. Ayrıca sigara, içki ve bazı asitli meşrubatlar da kalp sıhhatini negatif doğrultuda etkilemektedir. 35 yaş ve altındaki gençlerde spor yaparken kalbe bağlı ani vefatların ise her sene vasati 100 binde 2.1 oranında görüldüğü düşünülüyor.

FAZLA SICAKLAR DA TEHLİKEYİ ARTIRIYOR

Fazla sıcak ve nemli havanın özellikle kalp damar hastaları, hipertansiyon ve kalp noksanlığı olan hastalar için çoğalmış bir tehlike alana getirdiği hakikati göz arkasını edilmemelidir. Beden ısısını sabit yakalayan en ehemmiyetli mekanizmalardan biri cildin kan dolaşımıdır. Cildi besleyen damarlar soğukta büzüşerek, sıcakta ise genişleyerek bedendeki ısı kaybını eksiltmeye veya artırmaya çalışır. Bu gidişat kalbin daha fazla çalışmasını gerektirir. Fazla soğuk havalar gibi fazla sıcak havalar da kalbin iş yükünü artırır. Üstelik yeteri kadar akışkan alınmaması kanın pıhtılaşma tehlikesini de artırır, yatkın bireylerde sodyum, potasyum gibi kan tuzları kıymetlerinde balanssızlığa neden olur. Ayrıca özellikle kalp noksanlığı bulunan hastalarda kan akımının ağırlıklı olarak cilde yönelmesi, hayati uzuvlara olan kan akımının eksilmesine yol açarak kalp eksikliğini makûslaştırabilir.

EVLİLİK KALBİMİZİ GÖZETİYOR

Finlandiya’da Turku Üniversitesi Sağlık Kurumu’nden analist Dr. Aino Lammintausta’nın yönettiğive 15.300’den fazla insanı takip ederek elde edilen araştırmanın bilgilerine göre, evli kadınların ve erkeklerin daha az kalp krizi geçirdiği tespit edilirken evliliğin gözetici kozasında yaşayanlara oranla bekarlarda kalp krizi tehlikesinin çoğaldığı gösterildi. Her şeye karşın elbette evli insanlar da kalp krizi geçirirler. Ancak burada da yeniden evlilik lehine bir gidişat ortaya çıkıyor; araştırmada evli erkeklere kalp krizinden sonraki süreçte can verme tehlikeyi bekar erkeklere göre daha düşük bulundu. Evliliğin gözetici tesirlerinin kadınlar için daha da güçlü olduğu görüldü. Peki ama evlilik neden kalp krizinden daha fazla gözetiyor? Tahlilciler buna net bir yanıt veremiyor.

Belki beraber yaşayan insanların özellikle de çocuklar olduktan sonra daha sıhhatli yemekler yemeye meyilli olmaları, belki yalnızlara göre daha iyi, nitelikli ve sihrime hormonu daha fazla salınan uyku yatmaları, belki de evli olanların vasati olarak daha fazla para kazanma meylinde olmaları ve böylece finansal olarak daha az stresli olmaları, belki de dostluk etmenidir. Bir başka deyişle, sizinle beraber yaşayan ve sevgi dolu hisler yaratan oksitosin hormonunun daha fazla salınmasıdır. Belki de evliliğin sıhhate bereketleri, bir başkasının size göz kulak olmasından kaynaklanıyordur. Eşiniz, bir meseleniz olduğunda ve bedeninizde bir şey doğru olmadığında sizi hekime gitme mevzusunda oldukça ısrarcı olabilir. Görüldüğü üzere kimilerinin iddia ettiği gibi, ‘kadın dırdırı’ reelinde her zaman o kadar da makûs olmayabilir.

STRESTEN KORUNUN, YAŞAM TARZINIZI DEĞİŞTİRİN

Kalp krizinden korunmanın en tesirli yolu yaşam stili farklılıklarıdır. Her biri ayrıca ele alınması mevzular olmakla beraber, iyi ve nitelikli beslenme, yeteri kadar hareket etme, stresi iyi idareme, yaşamı daha nitelikli yaşayacak etkinliklerde bulunmaktır. Tabi ki kumpaslı hekim takibiyle yüksek tansiyon, diyabet, kan yağları takibi vs. yakından izlenmeli, sigara vb. makûs alışkanlıklardan alabildiğine uzak durulmalıdır.

KALP KRİZİ NASIL OLUR?

Kalp krizinde kalbe kan akımını sağlayan atardamarlarda kolesterol, yağ partikülleri, irin hücreleri gibi maddeler damar duvarlarında birikerek plak denilen yapıları oluşturur. Kalp anjiyosu yapılanlarda yüzde 30-40-50 oranındaki daralmalar bu plak denilen yapıların kalp damarları içine doğru oluşturduğu darlıklardır.

‘Damar sertliği’ olarak adlandırılan bu süreçte atardamarlar zaman içinde daralır ve plaklar üzerinde oluşan çatlaklarda büyüyen pıhtılar damarları tıkar. Şayet zamanında müdahale edilip damar açılmazsa, söz mevzusu zarar kalp dokusunun kaybı ile sonuçlanır. Bu kayıp yaygın ise kalbin pompalama eforunu tesirler ve kalp noksanlığı ortaya çıkar.