Fizik Rehabilitasyon ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç. Dr. Cengiz Bahadır, dizlerin bedenimizin en fazla yükünü taşıyan eklemler olduğunu ifade ederek, “ Bu sebeple diz problemleri de hayatımızı negatif biçimde etkileyebilir. “ dedi.  Peki dizden ses neden kazanç? Dizden ses gelmesi ehemmiyetli midir? Tanı nasıl konulabilir? Ne zaman rehabilitasyon edilmelidir? Merak edilen suallerin cevapları elmaelma.com’da.

Dizden niçin ses kazanç?

Diz ekleminin bu yükleri ağrısız bir biçimde taşıyabilmesi kıkırdaklar arasındaki sürtünmenin çok az olmasını gerektirir. Hangi nedenle olursa olsun şahsın diz kapağının ardı döşeyen kıkırdağın yıpramasının ilk belirtisi dizden ses gelmesidir. Bu sesler diz hareketleri sırasında özellikle çömelip kalkarken ortaya çıkar ve daha çok “çıtırdama” biçimindedir. Bu ses büyük oranda diz kapağı kıkırdağının yüzeyinin bozulması ve hareket halinde bu bozuk yüzeyin karşı kemiklere sürtmesinden kaynaklanmaktadır.  Bu gidişat tıpta “kondromalzai patella” olarak adlandırılır. Bazen meniskus yırtıklarından da ses gelebileceği unutulmalıdır. Bu vaziyette dizden gelen sesler daha çok “kütleme” biçimindedir.
 
Dizden  ses gelmesi ehemmiyetli midir?

Dizden ses gelmesi genellikle orta ve ileri yaşlarda olur. Bununla birlikte gençlerindizinden de ses gelebilir.  Dizden ses gelmesi özelikle orta yaşlarda30-45 ortaya çıkarsa erken  kireçlenmenin habercisidir. Sesle beraber ağrı varsa ve bu ağrı özellikle oturup kalkmalarda ,diz kırarak yapılan etkinliklerden sonra oluşuyorsa kesinlikle incelenmelidir. Bu evrede yapılacak en doğru hareket bir fizik rehabilitasyon uzmanına müracaat etmektir.
 
Tanı nasıl konabilir?
 
Bu tip olgularda ağrı olmasa bile dizden tahlil zorunludur. Seçilecek yöntem kıkırdak dokuyu ve menisküsleri çok iyi göterebilmesi sebebiyle  manyetik titreşimMR tahlilidir. MR ile diz kemiklerinin kıkırdakları detaylı bir biçimde görülebilir.
 
Ne zaman rehabilitasyon edilmelidir?

Dizden ses gelmesi her zaman bir patolojiye delalet etmez. MR’da kıkırdak zararı başka bir deyişle kondromalazi patella varsa  ağrı olmasa dahi rehabilitasyon uygulanmalıdır. Aksi takdirde diz yavaş  yavaş da olsa kireçlenmeye gidecek ve zarar kalıcı hale gelecektir.
 
Dizdeki erken kıkırdak zararı nasıl rehabilitasyon edilmelidir?

Bu hastaların rehabilitasyonunda 3 temel ilke vardır. İlki, hasta dizine iyi bakacaktır. Başka Bir Deyişle çömelm,e merdiven inip çıkma, uzun müddetler dizleri kıvırarak oturma, bağdaş kurma gibi hareketleri olası olduğunca az yapacaktır.   İkinci ilke; hasta dizi güçlendirecek egzersizler yapacaktır  ve sonuncusu kilo almayacak, kilolu ise verecektir.  Bu temel ilkeler dışında bu dizlerde kıkırdak iğneleri ve fizik rehabilitasyon uygulamaları işe yarayabiir. Son senelerde PRP trombositten zengin plazma rehabilitasyonu zaferli bir biçimde kullanılmaktadır.

PRP rehabilitasyonu nedir ?

PRP rehabilitasyonu dünyada son 4 yıldır,Türkiye’de ise son 2 yıldır kullanılan bir yöntemdir. Hastadan damar yolu ile takribî 20 cc kadar kan alınır ve bu kan özel bazı harekâtlardan geçirilerek içerisinde çok rakamda trombosit hücresi kapsayan PRP elde edilir. Kandan elde edilen trombositten zenginleştirilmiş plazma akışkanı natürel bir ilaç gibi tesir gösterir. Enjeksiyon ile eklem içine verilen trombosit hücrelerinden çıkan natürel hormonlar yaralanmanın ve yaralanmanın olduğu bölgede kıkırdak gibi yapıların hücrelerini uyararak  o bölgedeki iyileşmeyi süratlendirir. PRP rehabilitasyonu ayda bir kez toplam 3 kere uygulanır

PRP rehabilitasyonu kıkırdak yaralanmalarında faal bir rehabilitasyondur?
 
İki yıldır çok rakamda diz hastasına uyguladığımız PRP yöntemi özellikle kıkırdak yaralanmalarında son derece zaferli neticeler vermektedir. Yan tesirinin olmaması en ehemmiyetli avantajıdır.Dizdeki erken kıkırdak yaralanmaları temel ilkelere bağlı kalarak yapılan PRP rehabilitasyonu ile son derece faal bir biçimde rehabilitasyon edilebilmektedir. Unutulmaması geren nokta; erken müdahale edilirse “kireçlenme kader değildir”.